- La opinión de Germán Gorraiz, analista
- Si queréis que publiquemos vuestros artículos de opinión, tanto en euskera como en castellano, podéis enviarlos a info@euskalnews.com
Agertoki teleonomikoa
Jacques L. Monod frantziar biologoak “Zoria eta beharra” saiakeran (1.970) azaltzen duenez, logoen aldagaiak eta giza eboluzioaren zoria izaki bizidunek aldaketa drastikoen aurrean izan behar duten eboluzio-egokitzapenaren alderdi osagarriak izango lirateke, ugalketa-arrakasta (biziraupena) bermatzeko. Horrela, “agertoki teleonomiko” bat agertuko litzateke, mendebaldeko gizarteetan indarrean dagoen “agertoki teleologikoa” deiturikoarekin kontrajarrita.
Brexit-ak, Covid delakoaren pandemiak eta Ukrainako gerrak “agertoki teleologikoaren” kitapena irudikatu dute. Bertan, sormen-prozesuen helburua eredu finituek planifikatzen zuten, eta eredu horiek hainbat etorkizun alternatibo intermodelatu edo simulatu zitzaketen. Eredu horietan, asmoa eta aurreikuspena lehenesten ziren, eta haien ordez “agertoki teleonomikoa” jartzea, muturreko hegazkortasun-dosiek markatuta, eta bereziki sistema konplexuei eragingo diete, hala nola Klima Aldaketari, Epidemien Detekzio eta Prebentzioari, Migrazio Fluxuei, Balioen Burtsari eta Munduko Ordena Geopolitiko Berriari.
Horrela, Ukrainako gerraren ondoren, Ameriketako Estatu Batuetako Unipolaritatearen kitapena eta munduko jendarmearen papera eta horren ordez Troika AEBk, Txinak eta Errusiak (G3) osatutako Multipolaritate edo Geopolitika Inter-Pareen doktrina berria ikusiko ditugu, bai eta mundu mailako olatu desegonkortzaile berriaren agertoki geopolitikoan sartzea ere.
Ekonomiari dagokionez, petrolio gordinaren eta energiaren prezioen hazkunde estratosferikoaren ondorioz, herrialdeek beherapen-politikak hartu beharko dituzte, eta, horren ondorioz, munduko merkataritza murriztu egingo da. Horrek globalizazio ekonomikoaren kitapena eragingo du, eta albo-ondorio hauek izango ditu: masa-turismoaren amaiera, enpresa deslokalizatuen itzulera, ekonomia zirkularraren eta ECO etiketa-produktuen tronuratzea, eta, azkenean, hurrengo bosturtekoan konpartimentu ekonomiko estankoetara itzultzea.
Germán Gorraiz – Analista
